گروه دوم کتابهای روایی شیعه و اهل سنت و همچنین مهمترین منابع رجالی شیعه و اهل سنت را به ترتیب تاریخی فهرست نموده و ویژگیهای هر یک را ذکر نمایند. ذکر کتابهایی که به دست ما نرسیده است نیازی نیست.
گروه سوم با توجه به دو کتابی که در مورد اعتبار شعر جاهلی بارگذاری کردهام گزارش مختصری از این بحث تهیه نمایند.
چنانچه در جلسات اشاره شد در مورد اعتبار شعر جاهلی و استناد به آن چه در بحثهای لغوی و چه در شناخت جامعهی جاهلی اختلافی وجود دارد. ریشههای این تردید در کتاب «طبقات فحول شعراء» از ابن سلام و سپس در دوران معاصر به طه حسین به ویژه در کتاب «الادب الجاهلی» بر میگردد. این بحث که به «الانتحال فی الشعر الجاهلی» شهرت یافت واکنشهای زیادی در جهان عرب برانگیخت که از جمله میتوان به کتاب «العصر الاسلامی» از شوقی ضیف اشاره نمود.
کتاب طه حسین را از این لینک و کتاب شوقی ضیف را از این لینک دریافت نمایید.
گروه اول و گروه چهارم تحقیقهای جلسه اول را در جلسه دوم ارائه نمودند که از ایشان تشکر مینمایم، هر دو خیلی خوب تهیه شده بود. موضوع تحقیق گروه اول « منابع لغت عرب» و موضوع تحقیق گروه چهارم «منابع فرهنگ عرب جاهلی» است. نکات اصلاحی و مرحله بعدی کار را به ایمیل دو گروه فرستادم. لطف کنید تحقیقها را حداقل یک روز قبل از جلسات به ایمیلم ارسال نمایید.
برای آشنایی با کتابهای منبع لغوی در زبان عرب و ویژگیهای هر یک کتاب «المعجم العربی: نشأته و تطوره» در دو جلد اثر دکتر حسین نصار پیشنهاد میشود. لینک جلد اول، لینک جلد دوم.
برای آشنایی با منابع پژوهش در فرهنگ جاهلی و صدر اسلام کتابهای ذیل پیشنهاد میشود:
1- کتاب "دراسة فی مصادر الادب" نوشته دکتر طاهر احمد مکی. در این کتاب بعد از بحث از چگونگی انتقال تراث شفاهی به تراث مکتوب، تاریخ خط عربی و مخطوطات به مصادر شعر جاهلی و سپس به مهمترین مصادر ادب عربی میپردازد. کتاب را از این لینک دریافت نمایید.
2- کتاب «مصادر التراث و البحث فی المکتبة العربیة» نوشتهی محمود فاخوری نیز در باب سوم به معرفی منابع پژوهش در فرهنگ و ادب جاهلیت و صدر اسلام میپردازد. سایر بابهای این کتاب به معرفی منابع شعر، لغت و تراجم اختصاص دارد. کتاب را از این لینک دریافت نمایید.
نقشهها را با تصاویر بزرگتر در ادامه مطلب ببینید.
برای آشنایی اجمالی با تاریخ تدوین حدیث اهل سنت مقالهی «در آمدی بر تاریخ حدیث اهل سنت» نوشتهی دکتر مجید معارف در مجلهی پژوهش دینی شماره 7 مفید است. این مقاله را از این لینک بخوانید.
برای آشنایی با تدوین حدیث شیعه مقاله استاد علی اکبر غفاری با عنوان «تاریخ تدوین حدیث» در مجله کیهان اندیشه شمارهی 20 مختصر و دارای اطلاعات ارزشمندی است. این مقاله را از این لینک دانلود نمایید.
یکی از موضوعات مورد بحث در جلسه دوم تحریف در احادیث است برای آشنایی اجمالی با این بحث دو مقاله ذیل توصیه میشود:
جواد علی تاریخ نگار شیعهی عراقی پنج دهه پیش بزرگترین کتاب در تاریخ جاهلیت را با عنوان «المفصل فی تاریخ العرب قبل الاسلام» در بیست جلد به نگارش در آورد. در این بیست جلد زندگی عرب پیش از اسلام از جهات مختلفی مورد بررسی قرار گرفتهاست. از بحثهای مرتبط با جلسات ما میتوان به بحث از «حیاة یومیة» در جلد هشتم اشاره کرد. در ذیل این بحث جواد علی به زندگی زنان پیش از اسلام میپردازد. «بیوت» و «فقر و غنی و افراح و اتراح» در جلد نهم نیز قابل استفاده است. همچنین بحث از منابع تاریخ جاهلی در فصل دوم از جلد اول ارزشمند است. این کتاب در دوره ده جلدی نیز منتشر شدهاست.
برای مطالعه این کتاب از این لینک و برای دانلود آن از این لینک استفاده کنید.